بیماری پوستی صدف (پسوریازیس) یک بیماری غیر مسری پوستی است که در آن پلاک‌هایی ضخیم و خشک روی پوست شکل می‌گیرد. لایه‌های پوستی و فلس‌های خشک به دلیل تکثیر بسیار زیاد سلول‌های پوستی روی پوست ایجاد می‌شود. تکثیر سلول‌های پوستی به دلیل مواد شیمیایی التهابی که توسط سلول‌های سفید خون تولید شده‌اند و به انها لنفوسیت گفته می‌شود به وجود می‌آید. علائم بیماری پوستی صدف معمولاً بر پوست آرنج‌ها، زانوها و سر ظاهر می شود .

بیماری پوستی صدف (پسوریازیس) چیست؟

پسوریازیس به عنوان یک بیماری پوستی ناعلاج و مزمن شناخته می‌شود. این بیماری مراحل مختلفی دارد و متناوباً بهبود یافته و دوباره بدتر می‌شود. این که بیماری پوستی صدف برای چند سال خود به خود از بین برود و بهبود یابد، غیر معمول و غیر عادی نیست. بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که بیماری آنها در ماه‌های سرد زمستان بدتر و وخیم‌تر می‌شود.

چه عواملی باعث ابتلا به بیماری پسوریازیس می‌شود؟

ترکیبی از عوامل مختلف شامل استعداد ارثی و عوامل محیطی باعث به وجود آمدن بیماری پوستی صدف می‌شوند. احتمال ابتلا به بیماری پسوریازیس در اعضای یک خانواده بیشتر است. اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در به وجود آمدن این بیماری دارند.

انواع مختف پسوریازیس کدامند؟

بیماری پوستی صدف انواع مختلفی دارد که برخی از آنها عبارتند از:

• پسوریازیس ولگاریس (نوع پلاک مشترک)
• پسوریازیس خال دار (کوچک، نقاطی شبیه به قطره)
• پسوریازیس معکوس (در قسمت‌هایی مانند زیر بغل، ران، کشاله ران و باسن)
• پسوریازیس چرک دار (تاول‌های کوچک زرد رنگ پر از چرک)

علائم و نشانه‌های پسوریازیس چیست؟

• پسوریازیس برجستگی‌های قرمز یا صورتی کوچک و فلس‌مانندی است که با لایه‌های پوست ادغام می‌شود.
• این بیماری به طور کلاسیک آرنج‌ها، زانوها و سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و غالباً همراه با خارش است.
• در برخی موارد با کشیدن این دانه‌های سفید، خشک و کوچک پوست، قطره‌های کوچک خون روی پوست دیده می‌شود.
• اغلب در ناخن‌های دست و ناخن‌های پا حفره‌های کوچکی دیده می‌شود و یا در انتهای انگشت ناخن از بستر خود جدا شده و رنگ قهوه‌ای مایل به زردی پیدا می‌کند که به آن اونکولیز دیستال گفته می‌شود.
• علائم و نشانه‌های پسوریازیس خال‌دار شامل برآمدگی‌ها یا پلاک‌های قرمز خارشی کوچک می‌شود.
• پسوریازیس پوست سر ممکن است مانند شوره شدید سر همراه با فلس‌های خشک و پوست قرمز به نظر برسد.

درمان بیماری پوستی صدف چگونه است؟

برای بیماری پسوریازیس خفیف که نواحی محدودی از بدن را در بر می‌گیرد (مثلاً کمتر از 10% از کل سطح پوست)، کرم‌های موضعی، لوسیون ها و اسپری‌ها که استفاده از آنها بی‌خطر است ممکن است تأثیر زیادی در بهبودی داشته باشند. در برخی موارد تزریق موضعی مستقیم آستروئیدها به یک پلاک مقاوم جدا شده یا یک پسوریازیس می‌تواند مفید باشد.

برای موارد متوسط تا شدید که نواحی بیشتری از بدن را در بر می‌گیرد (بیش از 10% از سطح کل پوست)، استفاده از محصولات موضعی عملی نبوده و نمی‌تواند مؤثر باشد. در این موارد درمان به وسیله اشعه ماورا بنفش یا داروهای سیستمی (درمان‌هایی که کل بدن را در بر می‌گیرد مانند مصرف قرص یا تزریق) انجام می‌شود. احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای داخلی بیشتر است.

کرم‌ها، لوسیون ها و درمان‌های خانگی

• کورتیکو استروئیدهای موضعی (استروئیدها مانند هیدروکورتیزن) بسیار مؤثر بوده و غالباً اولین مرحله درمانی برای پسوریازیس‌های خفیف در مناطق محدود بدن هستند. این مواد در بسیاری از محصولات مانند اسپری‌ها، مایع‌ها، کرم‌ها، ژل‌ها، پمادها و فوم‌ها وجود دارد.
• کرم کلسیتریول برای درمان پسوریازیس مفید است زیرا بر سوخت و ساز کلسیم در بدن اثر می‌گذارد. مزیت کلسیتریول این است که بر خلاف استروئیدهای موضعی باعث نازک شدن پوست نمی‌شود.
• مرطوب کننده‌ها به خصوص اگر با اسید سالسیلیک، اسید لاکتیک، اوره و اسید گلیکولیک تغلیظ شده باشند می‌توانند برای درمان بیماری پوستی صدف مفید باشند. این مواد به کاهش پوست‌های خشک که مانع نفوذ داروهای موضعی در لایه‌های عمیق پوست می‌شوند کمک می‌کند.
• تعدیل کننده‌های سیستم ایمنی (تاکرولیموس و پیمکرولیموس) هم برای پسوریازیس‌های خفیف با احتمال تاثیرگذاری محدود استفاده می‌شوند. مزیت این داروها این است که باعث نازک شدن پوست نمی‌شوند.
• حمام نمک یا دوش گرفتن با آب پر نمک مانند آب دریای مرده در خاورمیانه همراه با قرار گرفتن با احتیاط در معرض نور خورشید می‌تواند برای بیماران مبتلا به پسوریازیس مفید باشد.
• قطران زغال سنگ که در برخی محصولات مثل شامپوها، محلول‌های شستشو و کرم‌ها وجود دارد می‌تواند برای بیماران مبتلا به پسوریازیس مفید باشد. قطران زغال سنگ می‌تواند به کاهش فلس‌های پوستی ناشی از پسوریازیس کمک کند
• آنترالین که در کرم‌ها، پمادها یا خمیرهایی که به صورت موضعی استفاده می‌شوند وجود دارد. ایجاد سوزش و تغییر رنگ پوست باعث شده که این محصولات زیاد مورد استفاده قرار نگیرند. آنترالین ممکن است 10 تا 30 دقیقه روی پوست مبتلا به پسوریازیس استعمال شود.

داروهای خوراکی

• آسی‌ترتین (سوریاتین) یک داروهای خوراکی برای درمان برخی از انواع خاص پسوریازیس است این دارو برای درمان همه انواع این بیماری مؤثر نیست. قبل از شروع درمان با این دارو باید آزمایش خون انجام و سطح‌تری گلیسیرید خون در هنگام مصرف این دارو باید مرتب چک شود.
• سیکلوسپورین که یک داروی قوی سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن است و برای موارد دیگر پزشکی مثل پیوند ارگان‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو برای پسوریازیس های شدید و مقاوم به درمان که در سطح زیادی از بدن گسترش یافته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• متااوترکسات که یک داروی پر مصرف برای درمان روماتیسم‌های مفصلی است و سالیان زیادی است که برای درمان پسوریازیس نیز مؤثر بوده و استفاده می‌شود. نظارت نزدیک پزشک و انجام آزمایش‌ها و مراجعات ماهیانه یا فصلی در هنگام استفاد از این دارو باید مورد ملاحظه قرار گیرد.

تزریق برای درمان بیماری پوستی صدف

جدیدترین نوع داروها برای درمان پسوریازیس یا بیماری صدف  به داروهای بیولوژیکی معروف هستند زیرا این داروها از سلول‌های زنده تولید می‌شوند.

برخی از این داروهای بیولوژیکی به وسیله شخص بیمار در خانه قابل تزریق بوده در حالی که برخی دیگر از انواع آن باید به صورت وریدی در مطب پزشک تزریق شود. به عنوان یک نکته عمومی قابل توجه؛ این داروها برای افرادی که به سرطان مبتلا بوده‌اند یا بیمارانی که برای سرطان خود تحت درمان هستد انتخاب مناسبی نیست.

انواع اصلی داروهای بیولوژیکی

گروه‌های اصلی داروهای بیولوژیکی عبارتند از:

مسدود کننده‌های TNF

مسدود کننده‌های TNF شامل اتانرسپت (انبرال)، ادفلیکسیماب (رمیکید) و ادالیموماب (هیومیرا) است. مسدود کننده‌های TNF آلفا ممکن است در درمان آرتروزهای پسوریاتیک و بیماری پوستی صدف مؤثر باشند. عیب این داروها این است که احتمالاً بیمار پس از چند ماه تا یک سال متوجه می‌شود که داروهای مسدود کننده TNF آلفا قدرت تاثیرگذاری خود را از دست داده‌اند.

داروهایی که در مکانیسم اینترلوکین تداخل ایجاد می‌کنند

• اوستکناماب
• سکوکیناماب
• لکسکیزوماب

چگونه می‌توان اسکارهای ناشی از پسوریازیس را از بین برد؟

لیزر درمانی

لیزر درمانی دو هدف را دنبال می‌کند. این نوع درمان هم پسوریازیس‌های موجود را درمان کرده و هم ظاهر اسکارهای به جا مانده را ترمیم می‌کند. از عوارض جانبی این عمل می‌توان به تاول و قرمزی پوست اشاره کرد. البته زمانی که پوست آسیب دیده بهبود یافت، پوست هموارتر و لطیف‌تر به نظر خواهد رسید. معمولاً چند دوره درمانی برای رسیدن به نتایج مطلوب مورد نیاز است.

پیوند

اگر اسکارهای ناشی از بیماری پوستی صدف به شکل حفره‌هایی در پوست ایجاد شد، برش پسوریازیس می‌تواند کمک کننده باشد. پزشک ما اسکار پسوریازیس را از روی پوست بریده و برمی دارد. او سپس پوست جدیدی در محل اسکار پیوند می زند تا پوست در آن ناحیه لطیف و هموار شود. معمولاً این پوست از پشت گوش برداشته می‌شود

میکرودرم ابریژن

در روش میکرودرم ابریژن برای برداشتن و جدا کردن سلول‌های مرده پوست از تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود تا ظاهر پسوریازیس و اسکارها بهبود یابد. معمولاً چندین جلسه درمانی برای درمان اسکارهای عمیق پسوریازیس مورد نیاز است. زمان بهبود یک هفته است.

تزریق کورتیزون

با تزریق کورتیزون التهاب و تورم همراه با پسوریازیس از بین می‌رود. این تزریق‌ها همچنین اسکارهای سخت را صاف کرده و جای زخم را هموارتر کرده تا کمتر جلب‌توجه کند. این روش درمانی معمولاً همراه با لیزر درمانی به‌کاربرده می‌شود.