علت و درمان سوزش و خارش واژن یا دستگاه تناسلی
آتروفی واژن اصطلاحی پزشکی است که به تحلیل رفتن و باریک شدن دیواره واژن در دوران یائسگی بانوان اطلاق می‌شود. خشکی و خارش واژن پی‌آمد کاهش میزان استروژن است که با خارش، درد، خشکی و یا آمیزش دردناک همراه است. کرم‌های هورمونی موضعی واژن یا ژل‌های روان کننده (لوبریکانت) واژن جایگزین‌های موثری برای هورمون درمانی به شمار می‌آید. لیزر درمانی معمولاً بهترین درمان است.
فهرست مطالب
علل خارش واژن
خارش و سوزش واژن یا فرج (ناحیه اطراف واژن) می‌تواند نشانه‌ای باشد از :
- عفونت واژن
- بیماری‌های مقاربتی نظیر کلامیدیا، سوزاک یا تریکوموناس
- رشد بیش از حد باکتری‌های معمول موجود در مهبل به نام باکتری واژینوز
- یائسگی یا پایین بودن میزان استروژن
- اشیاء خارجی در واژن مانند تامپون
- وجود دستگاه IUD پیشگیری از بارداری در واژن
- مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک و استروئید
- پوشیدن لباس‌های مرطوب یا تنگ
- تماس با مواد شیمیایی موجود در پاک کننده‌ها، نرم کننده‌های لباس، اسپری‌های بانوان، پمادها، کرم‌ها، دوش‌ها و کرم‌ها، ژل‌ها یا کف‌های ضدبارداری
- عارضه‌های پوستی مانند واژینیت التهابی دسکواماتیو یا لیکن پلان (خزه پوستی)
- کنترل نکردن دیابت
- سرطان واژن یا دهانه رحم
عوامل خطر
بانوان در هر سنی ممکن است با خارش و سوزش واژن مواجه شوند، این مشکل بسیار شایع و البته قابل درمان است. عامل‌های خطر این ناراحتی عبارت‌اند از:
- بارداری
- مصرف قرص‌های ضدبارداری
- در دوره پس از یائسگی بودن
- مصرف آنتی‌بیوتیک
- تحت کنترل نبودن دیابت
- داشتن رابطه جنسی با چند نفر و استفاده نکردن از کاندوم
- اختلال سیستم ایمنی بدن
- رعایت نکردن بهداشت فردی
- پوشیدن لباس یا لباس زیر تنگ و چسبان
نشانه‌های عفونت واژن
علائم زیر می‌تواند بیانگر عفونت واژن باشد که نیاز به درمان عفونت واژن میباشد :
- خارش و سوزش واژن
- ورم
- درد لگنی
- ترشحات بدبو
- ترشحات سبز، زرد یا خاکستری
- ترشحات کف مانند یا توده‌ای پنیر مانند
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تحمل ناراحتی غیرطبیعی مهبل به ویژه در شرایط زیر باید به پزشک مراجعه نمود:
- بدبو بودن ناحیه تناسلی، خارش واژن یا ترشح غیرطبیعی و سوزش واژن
- سابقه نداشتن عفونت واژن، مراجعه به پزشک و آشنایی با علل عفونت واژن کمک می‌کند تا نشانه‌ها و علائم این ناراحتی را به سرعت تشخیص دهید.
- سابقه عفونت واژن
- نزدیکی با چند نفر یا برقراری رابطه جنسی با فرد جدید، در این شرایط احتمال عفونت مقاربتی وجود دارد که نشانه‌ها و علائم آن شمابه عفونت تخمیزی واژن یا واژینوس باکتریایی است.
- اتمام دوره مصرف داروهای ضدتخمیری غیرتجویزی و از بین نرفتن علائم
- بروز تب، تب و لرز یا درد لگن
تشخیص خشکی و خارش واژن
وجود علائمی مانند خشکی و خارش واژن یا مقاربت دردناک معمولاً در صورت وجود دیگر علائم مرتبط با دوران یائسگی برای تشخیص خشکی و خارش واژن کفایت می‌کند. البته پزشک معاینه کاملی شامل بررسی لگن را به منظور تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به عارضه‌های دیگر با علائم مشابه، برای مثال عفونت، انجام می‌دهد.
درمان‌های سوزش، خارش و خشکی واژن
لیزر درمانی
لیزر به روشی موثر برای درمان خشکی و خارش و سوزش واژن و فرج تبدیل شده است. پژوهشگران نشان داده‌اند که لیزر سنتز و تولید کلاژن را به روشی مشابه تکنولوژی لیزر در عمل‌های جراحی پلاستیک صورت تحریک می‌کند. دستگاه‌های لیزر مانند لیزر مونالیزا تاچ در رفع خارش و سوزش واژن و فرج و دیگر علائم سندرم ادراری ـ تناسلی یائسگی (GSM ) به کار برده می‌شوند.
خشکی و خارش بدن و دستگاه تناسلی در سه عمل کوتاه 5 تا 10 دقیقه‌ای با وقفه‌های 6 هفته‌ای درمان می‌شود. علائم برخی بیماران پس از فقط یک جسله درمان و علائم عده دیگر پس از تکمیل 2 یا 3 جلسه درمان می‌شود. در طول این عمل‌های سرپایی قابل انجام در مطب نیاز به استفاده از هیچ مسکن یا داروی بی‌حسی نیست.
هورمون درمانی
هورمون درمانی (HT) روشی موثر برای درمان خشکی و آتروفی واژن است، البته این روش عوارضی را نیز به دنبال دارد. هنگام هورمون درمانی، صرف نظر از نوع روش مورد استفاده، باید عوارض احتمالی و همچنین مزایای آن با توجه به سابقه پزشکی هر بیمار و شدت علائم در نظر گرفته شود.
درمان‌های موضعی واژن
- درمان‌های موضعی حلقه، کرم یا قرص واژینال استروژن را شامل می‌شود. درمان‌های موضعی استروژن واژینال برای کاهش خشکی واژن و به حداقل رساندن اثر این ناراحتی بر دیگربافت‌های بدن مفید است.
- در حال حاضر فراورده جدیدی برای رفع خشکی واژن وجود دارد که قرص روزانه‌ای حاوی مدولاتور انتخابی گیرنده استروژن (SERM) را شامل می‌شود. فرض بر این است که این قرص‌ها از استروژن ایمن‌تراند و می‌توان از آنها به عنوان درمان جایگزین برای برخی بیماران استفاده کرد.
- استفاده از مرطوب کننده‌های واژن مانند کرم و لوسیون، برای مثال مرطوب کننده واژینال K-Y Silk-E یا مرطوب کننده واژینال KY Liquibeads ) و ژل لوبریکانت هنگام آمیزش درمانی غیرهورمونی برای مدیریت و تسکین ناراحتی ناشی از خشکی واژن است. رپلن مرطوب کننده‌ای با اثر بلندمدت است که می‌توان آن را بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد.
- استعمال بتادین روی ناحیه خارجی واژن، دراز کشیدن در وان آب گرم یا قرار گرفتن در حمام نشیمن علائم سوزش و درد واژن پس از آمیزش را تسکین می‌دهد.
درمان‌های خانگی کاهش خارش و سوزش واژن
- ناحیه تناسلی را خشک و تمیز نگه دارید.
- تمام روز لباس گشاد و لباس زیر پنبه‌ای به تن داشته باشید و هنگام خوابیدن لباس زیر را دربیاورید تا واژن نفس بکشد.
- از صابون استفاده نکنید و ناحیه تناسلی را با آب بشویید.
- در وان مملو از آب گرم و نه داغ دراز بکشید.
- دوش واژن نگیرید، چون دوش باکتری‌های سالم موثر در مقابله با عفونت را از بین می‌برد.
- نزدیک واژن از اسپری بهداشتی، عطر یا پودر استفاده نکنید.
- به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده کنید.
- ناحیه تناسلی را با دستمال توالت از جلو به عقب پاک کنید.
- در صورت ابتلا به دیابت گلوکز خون را تحت کنترل درآورید.
پیشگیری
- بهداشت فردی را رعایت کنید، برای مثال ناحیه تناسلی را تمیز و خشک نگه دارید و آن را پس از ادرار یا مدفوع از جلو به عقب پاک کنید. به این ترتیب از عفونت مهبل که در نهایت به سوزش و خارش واژن منجر می‌شود، جلوگیری می‌کنید.
- از فراورده‌های خاصی مانند صابون معطر، اسپری‌های بهداشتی بانوان، دستمال توالت رنگی، کف حمام و دوش واژینال استفاده نکنید؛ چون مواد شیمیایی موجود در این محصولات، رنگ‌ها و عطرها، تحریک ایجاد می‌کند.
- لباس زیر پنبه‌ای سفید بپوشید و جوراب شلواری‌های با فاق نخی خریداری کنید تا هوای بیشتری در این ناحیه جریان داشته باشد.
- بهتر است تا زمان تسکین علائم رابطه جنسی نداشته باشید، چون سایش مشکل را تشدید می‌کند. پس از شروع رابطه جنسی نیز از ژل روان کننده (لوبریکانت) واژن استفاده کنید.
- مایوی خیس یا لباس‌های ورزشی خیس را در اولین فرصت عوض کنید، رطوبت به جا مانده از آب یا عرق بدن و یا گرما خارش ایجاد می‌کند.
- عفونت‌های تخمیری واژن غالباً با سوزش و خارش واژن همراه و شدید است. درمان‌های غیرتجویزی گوناگونی برای رفع عفونت تخمیری واژن وجود دارد که ناراحتی را تسکین می‌دهد. البته تنها در صورتی می‌توانید از این فراورده‌ها استفاده کنید که پزشک عفونت تخمیری را تشخیص داده باشد و از وجود این عفونت مطمئن باشید. اگر شک دارید، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت ابتلا به دیابت قند خون را کنترل کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزن خود را کاهش دهید.
مشاوره رایگان شبانه روزی