لکه‌های ماه گرفتگی، ضایعاتی به رنگ قرمز، صورتی یا بنفش بر روی پوست هستند که در هنگام تولد و یا مدت کوتاهی پس از آن ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها توسط عروق خونی غیر طبیعی در زیر پوست ایجاد می‌شوند. برخی از افراد با لکه‌های مادرزادی رنگی به دنیا می‌آیند که معمولاً قهوه‌ای رنگ بوده و با تجمع سلول‌های رنگدانه ایجاد شده‌اند.

انواع لکه‌های مادرزادی

لکه‌های مادرزادی‌ را به زیرگروه‌های متعددی می‌توان تقسیم کرد. شایع‌ترین آنها عبارتند از:

لکه‌های شیر قهوه‌ای

این لکه‌ها معمولاً به شکل بیضی، قهوه‌ای روشن و یا به رنگ شیر قهوه (قهوه‌ای کم‌رنگ) هستند. این لکه‌ها هنگام تولد وجود دارند و یا ممکن است اندکی پس از تولد ظاهر شوند. این لکه‌ها با افزایش سن محو نخواهد شد. برخی افراد ممکن است یک یا دو لکه‌ مادرزادی داشته باشند، اما تعداد بیشتر نیز امکان‌پذیر است.

خال‌های ملانوسیتیک مادرزادی

این ‌خال‌ها می‌توانند در هر قسمتی از بدن ظاهر شوند. در 15٪ موارد، محل این لکه‌ها بر روی سر و گردن می‌باشد. افراد سفید پوست معمولاً دارای خال‌های به رنگ قهوه‌ای روشن هستند، در حالی که در افراد دارای پوست تیره‌تر ممکن است تقریباً سیاه رنگ باشند. این خال‌ها می‌تواند دارای شکل نامنظم، مسطح و یا برجسته و ناهموار باشند.

لکه‌های مغولی

این لکه‌های مادرزادی به رنگ آبی خاکستری معمولاً در افراد دارای پوست تیره‌تر دیده می‌شود. این علائم ممکن است مانند یک کبودی در کمر یا باسن به نظر برسد.

همانژیوم

این ضایعات معمولاً علائم قرمز رنگ و بزرگی مانند یک توت فرنگی هستند. بسیاری از آنها به تدریج کوچک و مسطح خواهند شد. اما امکان بازگشت آنها وجود دارد. در برخی از موارد پوست ممکن است دچار ترک شده و یا بدشکل و دفورمه شود، به خصوص اگر اندازه این لکه‌ها بزرگ باشد.

خال تلانژیکتاتیک

این ضایعات که لکه‌ی سالمون و یا گاز لک لک نیز نامیده می‌شوند، لکه‌های صورتی بر روی پوست هستند که معمولاً در عرض چند سال محو خواهند شد.

لکه‌های شرابی

اینها ضایعات قرمز یا بنفش رنگی هستند که معمولاً در صورت ظاهر می‌شوند، اما ممکن است در هر نقطه از بدن نیز رخ دهند. این ضایعات ناشی از خونریزی غیر طبیعی عروق خونی در آن منطقه از بدن هستند. در صورت عدم درمان، این لکه‌ها ممکن است تیره‌تر شوند.

تارهای نقره‌ای

این علائم ارثی هستند و به شکل تارهای موی نقره‌ای، معمولاً در سمت راست یا چپ، در محل تلاقی پیشانی و خط مو ظاهر می‌شوند.

علت‌ها و عوامل لکه‌های ماه گرفتگی و خال‌های مادرزادی

کارشناسان هنوز با قطعیت نمی‌دانند که چرا برخی از نوزادان دارای لکه‌های مادرزادی هستند. با این حال، برخی از دلایل احتمالی آن عبارتند از:

• تجمع بیش از حد سلول‌هایی که لایه داخلی عروق خون نوزاد را تشکیل می‌دهند.
• در دوران بارداری، ممکن است یک قطعه کوچک از جفت، زودتر از موقع در داخل جنین در حال رشد وارد شده باشد.
• عصب‌های آسیب دیده‌ای که گشاد شدن و یا تنگ شدن مویرگ‌ها را کنترل می‌کنند، ممکن است لکه‌های شرابی را ایجاد کنند.
• رگه‌های مویینه و بسیار ریز در زیر پوست ممکن است موجب لکه‌‌ی سالمون شود.
• برخی از پروتئین‌های تولید شده توسط جفت در دوران بارداری ممکن است با افزایش احتمال برخی از انواع لکه‌های مادرزادی مرتبط باشد.

درمان لکه‌های ماه گرفتگی و خال‌های مادرزادی در کلینیک ما

گزینه‌های درمان به عوامل متعددی از جمله محل و شدت لکه‌های مادرزادی بستگی دارد.

لیزر درمانی

 درمان با لیزر می‌تواند برای تمام انواع خال‌های مادرزادی و درمان ماه گرفتگی مناسب باشد، هر چند درمان برخی از لکه‌ها ممکن است نیازمند طولانی‌تری نسبت به سایرین باشد. درمان با لیزر دردناک نیست و در واقع روشی بسیار پیشرفته است. این تکنیک شامل استفاده از یک موج نور مناسب برای رنگدانه خاص هر لکه می‌باشد، این کار کمی شبیه به ارسال صوت در یک فرکانس خاص است. در طی این دوره درمان، لیزر رنگدانه‌ها را تجزیه می‌کند، به طوری که لکه محو شده و با پوست اطراف می‌آمیزد، بدون آنکه هیچ‌گونه زخم و اسکاری بر جا بگذارد.

 لیزر درمانی روشی کاملاً امن و بی‌خطر است، هر چند ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، اما به طور کلی، قابل تحمل خواهد بود. قبل از درمان، هر کجا که لازم باشد، کرم بی‌حس کننده موضعی را برای به حداقل رساندن هر گونه ناراحتی احتمالی، می‌توان استفاده کرد.

احتمال برخی از عوارض جانبی جزئی مانند کبودی وجود دارد، هر چند این عوارض، طولانی مدت نخواهد بود. به طور کلی بهتر است از تماس با نور مستقیم آفتاب اجتناب کنید (و یا حداقل از کرم ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید) و تا چند ماه پس از درمان، از تخت‌های برنزه شدن استفاده نکنید.

تکنیک IPL

IPL مخفف نور پالسی شدید است. این دستگاه شامل یک لامپ فلش است که منبع نور بسیار قوی می‌باشد. IPL در درمان ماه گرفتگی، لکه‌های مادرزادی قرمز، ضایعات پیگمانته و موهای زائد استفاده می‌شود.

پزشکان معتقدند نور IPL سرطان‌زا نیست، زیرا خارج از محدوده ماوراء بنفش است. در طی این عمل، برای محافظت از چشم‌ها در برابر نور بسیار قوی باید از عینک ایمنی استفاده شود. این درمان عموماً به خوبی تحمل است، اما برای برخی از بیماران، ممکن است ناخوشایند باشد. درمان فقط شامل قرار گرفتن در معرض یک نور فلش بسیار کوتاه است که احساسی مانند ضربه محکم و ناگهانی یک کش لاستیکی را دارد.

ممکن است مدت کوتاهی پس از آن احساس سوزش خفیف داشته باشید. گاهی اوقات مقداری تورم نیز وجود دارد که طی یک یا دو روز بعد فروکش خواهد کرد. احتمال کبودی بعید است، اگر هم رخ دهد در طی چند روز برطرف خواهد شد. این احتمال وجود دارد که تغییرات رنگدانه در پوست یا لکه‌های تیره ایجاد شود، این هیپرپیگمانتاسیون یا لکه‌های کم‌رنگ (هیپوپیگمانتاسیون) معمولاً موقتی هستند. برای کمک به کاهش خطر ابتلا به این عوارض، شروع درمان بدون حمام آفتاب و یا استفاده از مواد برنزه‌کننده مصنوعی، بسیار مهم است. در طول دوره درمان باید از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده از مواد برنزه ‌کننده اجتناب کنید.

بسیار مهم است که پس از هر جلسه درمان با لیزر یا IPL برای رفع مشکلات عروقی و رنگدانه، توصیه‌های پزشک خود را با دقت دنبال کنید، تا انجام درمان تا حد ممکن موفقیت‌آمیز بوده و خطر ابتلا به عوارض کاهش یابد.

بسته به نوع مشکل شما، توصیه‌های بعد از درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از هر گونه پماد توصیه شده توسط پزشک خود در منطقه تحت درمان، طبق دستور استفاده کنید.
• به مدت حداقل 2 هفته منطقه درمان را بدون کرم‌های ضد آفتاب در معرض نور خورشید قرار ندهید، تا احتمال افزایش لکه‌ها (و یا تغییررنگ) در آن منطقه کاهش یابد. برای محافظت از پوست خود باید روزانه از کرم ضد آفتاب قوی با SPF بالا استفاده کنید.

تزریق دارو

کورتیکواستروئیدها

داروی کورتیکواستروئید را می‌توان به طور مستقیم بر لکه ماه گرفتگی یا خال مادرزادی (همانژیوم‌) تزریق کرد و یا به صورت خوراکی مصرف نمود تا رشد آنها متوقف شده و یا کوچک‌تر شوند. داروهای استروئیدی غالباً اصلی‌ترین درمان برای همانژیوم‌های پیچیده هستند. درمان بیمار شامل آستروئید با دوز بالا به صورت خوراکی و به مدت چند هفته تا شش ماه می‌باشد. میزان جواب‌دهی این درمان بین 30٪ و 54٪ متفاوت است. این درمان با عوارض جانبی سیستمیک همراه است و کودکان ممکن است دچار تغییر در ظاهر (چاقی در قسمت میانه بدن)، کاهش قد، وزن و رشد، افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها شوند و اگر تحت عمل جراحی قرار بگیرند، مصرف دوزهای استرس مورد نیاز خواهد بود. پس از اتمام درمان، تاثیرات و عوارض رشد، قد و وزن در طول زمان برگشت‌پذیر هستند.

اینترفرون آلفا-12

 اگر داروی کورتیکواستروئید جواب ندهد، به جای آن ممکن است داروی اینترفرون آلفا 12 برای کوچک شدن و یا متوقف کردن رشد لکه‌ها و خال‌های مادرزادی تجویز گردد.

عمل جراحی

 اگر لکه‌های ماه گرفتگی و خال‌های مادرزادی باعث یک مشکل پزشکی شوند، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را توصیه کند. همچنین اگر این ضایعات بر ظاهر شخص تأثیر منفی می‌گذارد، گزینه عمل جراحی ممکن است در نظر گرفته شود. بعد از عمل جراحی اسکارهایی بر پوست می‌ماند و اگر منطقه مورد نظر بسیار بزرگ باشد، انجام جراحی امکان‌پذیر نیست. جراحی شامل برداشتن خال مادرزادی و بستن لبه‌های پوست با بخیه است.