بیماری سفلیس: علت، علائم و درمان
سفلیس یک بیماری عفونی مقاربتی است که از طریق نوعی باکتری به نام ترپونما پالیدوم به وجود می‌آید. اولین نشانه سفلیس بروز یک زخم کوچک بدون درد است. این زخم بر روی اندام‌های جنسی، مقعد یا درون دهان ظاهر می‌شود. این زخم شانکر نامیده می‌شود. اغلب افراد زود متوجه بروز علائم بیماری نمی‌شوند.
فهرست مطالب
مراحل بیماری عفونی سفلیس
4 مرحله بیماری سفلیس عبارتند از:
- مرحله اول
- مرحله دوم
- مرحله پنهان
- مرحله سوم
سفلیس در دو مرحله اول بسیار مسری و واگیردار است. این بیماری هنگامی‌که در مرحله پنهان یا خفته است فعال باقی می‌ماند ولی اغلب نشانه‌ای ندارد؛ و به دیگران سرایت نمی‌کند. عوارض سفلیس در مرحله سوم از سایر مراحل بیماری برای سلامتی مضرتر و زیان‌بارتر است.
سفلیس مرحله اول
اولین مرحله سفلیس حدود 3 تا 4 هفته پس از ابتلای شما به این باکتری رخ می‌دهد. این مرحله با زخم کوچک و گردی به نام شانکر شروع می‌شود. شانکر بدون درد است اما بسیار مسری است. این زخم ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن مانند داخل دهان، اندام‌های تناسلی و یا مقعد که باکتری وارد آن شده ظاهر گردد.
به‌طور متوسط زخم حدوداً سه هفته پس از آلودگی بروز می‌نماید اما این امکان نیز وجود دارد که بین 10 تا 90 روز پس از آن ایجاد شود. این زخم در هر نقطه از بدن بین 2 تا 6 هفته به جا می‌ماند. سفلیس در اثر تماس مستقیم با زخم منتقل می‌شود. این بیماری معمولاً هنگام داشتن روابط جنسی از جمله آمیزش جنسی دهانی رخ می‌دهد.
سفلیس مرحله دوم
طی دومین مرحلۀ سفلیس ممکن است شما دچار ضایعات پوستی و گلودرد شوید. این ضایعات خارش ندارند و معمولاً در کف دست و کف پا دیده می‌شوند اما ممکن است در هر جایی از بدن نیز ظاهر شوند. بعضی از افراد تا قبل از ناپدید شدن این ضایعات پوستی از وجود آن‌ها بی‌اطلاع هستند.
دیگر علائم سفلیس ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- تورم غدد لنفاوی
- خستگی
- تب
- کاهش وزن
- ریزش مو
- درد مفاصل
این علائم و نشانه‌ها با انجام درمان و بدون آن برطرف خواهند شد. با این حال در صورت عدم درمان شما همچنان به بیماری آلوده خواهید بود.
بیماری سفلیس ثانویه اغلب با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته می‌شود.
مرحله پنهان
سومین مرحلۀ بیماری سفلیس مرحله پنهان یا نهفته است. علائم اولیه و ثانویه از بین می‌رود و شما هیچ گونه علائم قابل توجهی در این مرحله نخواهید داشت. با این وجود، هنوز هم به بیماری سفلیس آلوده هستید. ممکن است علائم ثانویه دوباره ظاهر شوند و یا اینکه قبل از ورود به سومین مرحله سفلیس، تا سال‌ها در این مرحله بمانید.
مرحله سوم
آخرین مرحله عفونت مرحلۀ سوم است. حدود 15 تا 30 درصد از افرادی که درمان نمی‌شوند وارد این مرحله می‌گردند. این احتمال وجود دارد که سومین مرحله بیماری سال‌ها یا ده‌ها سال پس از شروع آلودگی رخ دهد. مرحله سوم می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند. برخی از پیامدهای احتمالی سومین مرحله سفلیس شامل
- نابینایی
- ناشنوایی
- بیماری روانی
- از دست دادن حافظه
- تخریب بافت نرم و استخوان
- اختلالات عصبی مثل سکته مغزی یا مننژیت
- بیماری قلبی
نوروسفلیس که عفونت مغز یا نخاع است می‌باشد.
عوارض توأم با سفلیس
مادران باردار و نوزادان
مادران مبتلا به سفلیس در معرض خطر سقط، مرده‌زایی یا زایمان زودرس قرار دارند. خطر دیگری نیز وجود دارد و آن این است که مادر مبتلا بیماری را به جنین خود منتقل می‌کند. این نوع از سفلیس به سفلیس مادرزادی معروف است. سفلیس مادرزادی می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند. نوزادانی که با سفلیس مادرزادی متولد می‌شوند نیز می‌توانند بیماری‌های زیر را داشته باشند:
- ناهنجاری (نقص عضو)
- تأخیر در رشد
- حمله صرع
- بثورات جلدی
- تب، کبد و طحال متورم
- کم‌خونی
- یرقان
- زخم‌های عفونی
اگر نوزادی سفلیس مادرزادی داشته باشد و این بیماری در او تشخیص داده نشود می‌تواند به سفلیس نهفته تبدیل شود که این می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی بخش‌هایی از بدن شود که عبارتند از:
- استخوان‌ها
- دندان
- چشم
- گوش
- مغز
ایدز (HIV)
افرادی که سفلیس دارند امکان ابتلای آن‌ها به HIV بسیار زیاد است. زخم‌هایی که در اثر بیماری به وجود می‌آید امکان ورود ویروس HIV را به بدن آسان‌تر می‌کند.
شایان ذکر است که علائم سفلیس در افراد مبتلا به HIV با علائم موجود در افرادی که به HIV مبتلا نیستند، متفاوت است. اگر به HIV مبتلا هستید در مورد چگونگی تشخیص علائم بیماری سفلیس با پزشک خود صحبت کنید.
در چه زمانی افراد باید برای تشخیص بیماری سفلیس آزمایش دهند؟
اولین مرحله سفلیس ممکن است بدون آنکه بیماری در فرد تشخیص داده شود به راحتی طی شود همچنین علائم مرحلۀ دوم نیز نشانه‌های متداول بیماری‌های دیگر است. این بدین معناست که اگر هر یک از موارد زیر در شما وجود دارد احتمالاً باید برای آزمایش تشخیص سفلیس اقدام نمایید. مهم نیست که تا به حال هیچ گونه علائمی داشته‌اید یا نه. شما باید آزمایش دهید اگر:
- با شخصی که ممکن است سفلیس داشته باشد آمیزش جنسی محافظت نشده داشته‌اید.
- باردار هستید.
- فعال جنسی هستید.
- در زندان هستید.
- با چندین نفر آمیزش جنسی محافظت نشده داشته‌اید.
- اگر شریک جنسی داشته‌اید که وی با چندین نفر آمیزش جنسی حفاظت نشده داشته است.
- اگر دارای جنسیت مرد هستید و با یک مرد روابط جنسی داشته‌اید.
اگر نتیجه آزمایش شما مثبت است مهم است که به درمان کامل بیماری بپردازید. حتی اگر علائم بیماری در شما ناپدید شد و از بین رفت، از اتمام دورۀ کامل آنتی‌بیوتیک‌ها اطمینان حاصل کنید، علاوه بر این باید تا زمانی که پزشک به شما بگوید از هرگونه فعالیت جنسی بپرهیزید. ممکن است تحت آزمایش HIV نیز قرار بگیرید.
اگر تست سفلیس شما مثبت بوده است به تمامی شریکان جنسی اخیر خود اطلاع دهید تا آن‌ها نیز آزمایش و درمان شوند.
بیماری سفلیس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر فکر می‌کنید که ممکن است سفلیس داشته باشید هر چه زودتر به پزشکتان مراجعه کنید. پزشک برای انجام آزمایش از شما نمونه خون یا ادرار می‌گیرد و معاینه پزشکی دقیقی از شما به عمل می‌آورند. اگر زخمی وجود داشته باشد پزشک برای تشخیص وجود باکتری سفلیس از زخم نمونه‌گیری می‌کند. اگر پزشکان ما مشکوک شوند که علت مشکلات سیستم عصبی شما به خاطر ورود به مرحله سوم بیماری سفلیس است، ممکن است به نمونه‌برداری پونکسیون نخاعی یا نمونه‌برداری کشیدن مایع نخاعی نیاز پیدا کنید. طی این پروسه نمونه‌ای از مایع نخاعی شما گرفته می‌شود بنابراین پزشکان می‌توانند آن نمونه را برای تست وجود باکتری آزمایش کنند.
درمان سفلیس
درمان سفلیس اولیه و ثانویه با تزریق پنی‌سیلین به راحتی قابل‌درمان است. پنی‌سیلین از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی است که بسیار استفاده می‌شود و معمولاً در درمان سفلیس مؤثر است. کسانی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند احتمالاً با آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مختلفی چون داکسی سیلین، آزیترومایسین یا سفترپاکسون درمان می‌شوند. اگر به سفلیس عصبی مبتلا هستید دزهای روزانه پنی‌سیلین را به صورت درون وریدی دریافت می‌کنید. این امر اغلب نیاز به بستری کوتاهی در بیمارستان دارد.
متأسفانه آسیب حاصل از تشخیص دیرهنگام سفلیس را نمی‌توان جبران کرد. باکتری‌ها را می‌توان از بین برد اما درمان، بیشتر به تسکین درد و ناراحتی متمرکز است. طی دوره درمان تا وقتی‌که تمامی زخم‌های بدنتان التیام پیدا نکرده و پزشک به شما نگفته است که می‌توانید آمیزش جنسی را دوباره شروع کنید، از داشتن ارتباط جنسی اجتناب کنید. اگر از نظر جنسی فرد فعالی هستید، شریک جنسی شما نیز باید تحت درمان قرار بگیرد. همچنین هر دوی شما تا زمان تکمیل شدن دوره درمان نباید فعالیت‌های جنسی را شروع کنید.
چگونگی پیشگیری از سفلیس
بهترین راه برای پیشگیری از سفلیس داشتن آمیزش جنسی سالم و بی‌خطراست. استفاده از کاندوم هنگام هر گونه تماس جنسی ایده‌ای خوب است. علاوه بر این:
- اجتناب از آمیزش جنسی با چندین شریک جنسی
- استفاده از بند دندانی (یک قطعه لاتکس مربعی شکل) یا کاندوم در هنگام آمیزش دهانی
- اجتناب از استفادۀ مشترک وسایل تحریک جنسی
- انجام معاینه برای بیماری‌های عفونی جنسی و گفتگو با شریک جنسی در مورد عواقب آن‌ها، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
سفلیس از طریق استفاده از سرنگ مشترک نیز قابل انتقال است. اگر مواد مخدر مصرف می‌کنید از استفاده از سرنگ مشترک بپرهیزید.
مشاوره رایگان شبانه روزی